W tytule użyto tych trzech terminów: zerwanie (pęknięcie), rozejście, ból, ponieważ, na szczęście, ból w tej okolicy nie zawsze wynika z problemu ze spojeniem łonowym. Co więcej – nie każde rozejście spojenia to zerwanie.

Bywa jednak, że kobiety w ciąży lub po porodzie, skarżące się na ból w okolicy spojenia, otrzymują diagnozę pęknięcia. Faktyczne pęknięcie jest bardzo rzadkie.

Aby lepiej zrozumieć te różnice, warto poznać, czym jest spojenie łonowe. W uproszczonym języku medycznym to rodzaj mostu zbudowanego z chrząstki (szklistej na zewnątrz i włóknistej wewnątrz) łączącego dwie kości łonowe. Chrząstka jest bardziej elastyczna i nieco rozciągliwa w porównaniu do kości. Chrząstka włóknista to – jak sama nazwa wskazuje – włókna biegnące głównie w poprzek, łącząc lewą i prawą kość łonową.

Miednica, zwana fachowo obręczą miedniczą, składa się z połączonych kości łonowej, kulszowej i biodrowej (prawej i lewej); z tyłu znajduje się kość krzyżowa (a poniżej guziczna, zwana ogonową), a z przodu – spojenie łonowe. Z boku, w zagłębieniach kości biodrowych, opierają się główki kości udowych. Kształt kości udowych powoduje, że podczas stania na dwóch nogach kości łonowe lekko naciskają na spojenie. Natomiast przy staniu na jednej nodze, szczególnie podczas jej podnoszenia, spojenie łonowe jest napięte – ponieważ z przodu „utrzymuje” kości łonowe, by nie przesuwały się względem siebie w pionie.

Co oznacza fizjologiczne poszerzenie (czyli rozejście bez zerwania) spojenia łonowego?

Już w ciąży działają na ciało kobiety hormony zwane relaksynami, które ułatwiają rozciąganie tkanek miękkich (jak mięśnie, więzadła, skóra).

Podczas porodu poziom relaksyn osiąga szczyt. Pod ich wpływem rozciągają się więzadła i torebki stawów krzyżowo-biodrowych – co pozwala kości krzyżowej odchylić się pod naciskiem główki dziecka, robiąc dla niego miejsce (jakby dziecko otwierało sobie drzwi główką). Z przodu – włókna spojenia łonowego rozciągają się, a kości łonowe oddalają się od siebie – według pewnego badania średnio o centymetr, a maksymalnie o 3,8 cm. To umożliwia poszerzenie kanału rodnego.

Czasami poziom relaksyn w ciąży jest na tyle wysoki, że rozciąganie włókien spojenia następuje już wtedy. Dzieje się tak, gdyż w miednicy rośnie macica z dzieckiem, co powoduje, że obręcz miednicza „rozpycha się” od wewnątrz.

Kobieta może odczuwać wówczas ból w okolicy spojenia, nasilający się przy staniu, chodzeniu, siedzeniu, ale jest to raczej ból tępy niż ostry.

Czy każdy ból oznacza poszerzanie się spojenia?

Ból (nasilający się z wysiłkiem) może być spowodowany uciskiem macicy na struktury wewnątrz miednicy, czyli jakby „od wewnątrz” kości łonowych. Czasem pojawia się nagły, promieniujący ból (od spojenia lub pachwiny) przy specyficznym ruchu, ale nie za każdym razem (czyli jakby ból „znienacka”), który najczęściej ustępuje po poruszeniu miednicą – prawdopodobnie to nerwoból.

Zazwyczaj te bóle nie wskazują na początek procesu pękania spojenia, mogą być oznaką innych dolegliwości.

Jak dochodzi do zerwania (pęknięcia) spojenia w ciąży?

Przede wszystkim – to zdarza się bardzo rzadko!

Czasami siły „rozciągające” spojenie są zbyt duże. Wówczas, jak inne materiały z włókien, spojenie najpierw się naciąga – jego włókna się wydłużają, ale jednocześnie stają się cieńsze i delikatniejsze. Gdy zerwie się kilka pierwszych włókien, pozostałe muszą przejąć ich obciążenie, co prowadzi do przeciążenia i powiększenia początkowego „naddarcia”. Zatem w ciąży pęknięcie spojenia to zazwyczaj proces, a nie nagły uraz. Jeśli dochodzi do zerwania, to przeważnie częściowego. Najważniejsze jest wtedy unikanie dalszego obciążania pozostałych włókien.

Bardzo rzadko pęknięcie następuje podczas porodu – gdy główka dziecka zbyt szybko (dla tej kobiety) wchodzi w kanał rodny, a włókna spojenia nie nadążają z rozciąganiem.

Ból mogący wskazywać na proces pękania spojenia w ciąży lub jego pęknięcie podczas porodu jest charakterystyczny: nasila się (lub pojawia) przy każdym podniesieniu nogi.

W przypadku pęknięcia spojenia konieczne jest noszenie odpowiedniego pasa oraz czasowe unieruchomienie, by umożliwić zrost spojenia. Jeśli włókna spojenia zrywają się w ciąży, zaleca się poród przez cesarskie cięcie.

Często pracujemy z kobietami w ciąży lub po porodzie, które zgłaszają ból w okolicy spojenia. Zazwyczaj kilka zabiegów terapii manualnej oraz zalecane odpowiednie pozycje rozciągające dają bardzo dobre rezultaty – ból ustępuje na stałe. Wówczas przyczyną bólu było jedynie podrażnienie (naciągnięcie, ucisk) struktur w okolicy spojenia.

Dlatego tak ważna jest właściwa diagnoza.

Informacje zawarte w tym tekście nie zastępują konsultacji medycznej.